Van stad naar waterschap

Door Marit Steman

We kunnen het ons nu niet echt meer voorstellen, maar in de middeleeuwen kon men het oppervlaktewater in de steden, het water uit de grachten dus, gebruiken als drinkwater. Mensen gooiden echter steeds meer vuil in het water en na 1600 verslechterde de kwaliteit van het oppervlaktewater zo dat de grachten in steden vaak open riolen werden, voornamelijk in het westen. Hoewel steden een poging deden om het grachtenwater meer te verversen en men verbood om vuil in het water te gooien was het handhaven lastig, ook omdat de waterschappen niet altijd meewerkten. Natuurlijk waren er lokale verschillen in omstandigheden, maar zover nu bekend waren er een groot aantal steden waar het oppervlaktewater niet langer als drinkwater gebruikt kon worden.

Nieuwe ideeën over hygiëne en vuil water ontstonden eind achttiende eeuw en ontwikkelden zich in de eeuw die volgde. Pas na verscheidene veranderingen in de politieke cultuur, economische bloei en de ontwikkeling van nieuwe technologieën werden deze ideeën opgenomen in de sociale kwestie en geconcretiseerd in de invoering van het rioolstelsel. Ook de samenwerking tussen de steden en de waterschappen verbeterde.

In de twintigste eeuw werd het kwaliteitsbeheer van het oppervlaktewater ontwikkeld, de ideeën bouwden voort op die van de negentiende-eeuwse hygiënisten maar werden ook gevoed door de nieuwe milieubewegingen. De geschiedenis van het oppervlaktewater had ook anders kunnen lopen. Het is uitgelopen op de stichting van afvalwaterzuiveringsinstallaties, maar dit had ook een stadsmestverwerkende industrie kunnen worden. Misschien waren de zuiveringsinstallaties dan wel niet bij de waterschappen terecht gekomen. Wilt u precies weten hoe we van drinkbaar grachtenwater naar de zuiveringsinstallaties van nu zijn gekomen? Het hele verhaal kunt u lezen in het artikel van Petra van Dam hieronder.