Monumentale cisterne in Piran: Coping with drought in 1775

Door Marja Heier

In 2020 reisde ik, toen het even kon, door Slovenië. In het stadje Piran keek ik vol bewondering naar een overblijfsel uit de watergeschiedenis. Mijn verwondering behelsde twee dingen: wat snel heeft men een toekomstgerichte oplossing bedacht, zonder te weten hoe het weer zich in de toekomst zou gedragen, en wat praktisch is er van diverse mogelijkheden gebruikt gemaakt.

Het stadje Piran, gelegen op een schiereiland dat onderdeel is van het kleine stukje kust dat Slovenië bezit, was al in handen geweest van diverse heersende rijken, toen het in 1283 onderdeel van de staat Venetië werd, dat op een afstand van 196,1 km over water, tegenover Piran ligt. Piran had hierdoor een eeuwenlange bloeitijd. Bouwwerken verrezen en stadsmuren werden aangelegd, als bescherming tegen de omliggende steden. Dit veranderde toen Venetië in 1797 onder invloed van Napoleon kwam. Voordat het land Slovenië werd uitgeroepen, zorgde voormalig Joegoslavië dat het oude centrum werd geconserveerd. Het stadje is nu een ‘cultureel monument’ langs de Adriatische Zee. Genietend rondkijkend, belandde ik op en terrasje op Prvomajski Trg of 1st May Square (tot de dertiende eeuw zat hier een administratief centrum; het plein wordt daarom ook wel Old Square genoemd).

Ook in de vakantie reist ‘Coping with drought’ mee. Mijn aandacht werd niet alleen naar de twee putten getrokken, maar ook naar overblijfselen aan de oude huizen die samen leken te hangen met deze putten. Gelukkig was er een toeristenfoldertje dat duidelijk maakte dat hier een mooi stuk (drink)watergeschiedenis is te zien. ‘After a severe drought in 1775 a stone rainwater collector was built here, with gutters from the neighbouring building connected to it. Stairs lead to the entrance of the platform, watched over by the sculpted personifications of Law and Justice.’

De foto boven toont een overzicht van het plein met de twee putten, richting de trap met de twee genoemde beelden. Hieronder de indrukwekkende deksels.

Aan de overzijde van de trap staan op de hoeken van het plein zuilen met beelden die de afvoer uit de goot moeten begeleiden. Het water liep uit de goten van de omliggende huizen via schuin naar beneden lopende buizen die werden ondersteund door de beelden. Het water kwam zo op het hoger gelegen plein. Hoe het water in de eronder liggende cisterne kwam is nu niet meer aangegeven. Via de twee putten kon de bevolking voortaan in droge tijden op een praktische manier aan water komen.